Παράθυρο για μικρότερες περικοπές σε ασφαλιστικά ταμεία που χορηγούν επικουρική σύνταξη και εφάπαξ μέσω της μετατροπής τους σε επαγγελματικά ταμεία ανοίγει η διάταξη του Πολυνομοσχεδίου για τους ένστολους που ψηφίστηκε στη Βουλή.
Η παράταση που δόθηκε ως τις 30 Ιουνίου του 2015 στα Ταμεία των ενστόλων (ΤΕΑΠΑΣΑ, Ταμείο Λιμενικών και Μετοχικά Ταμεία Στρατού, Ναυτικού και
Η παράταση που δόθηκε ως τις 30 Ιουνίου του 2015 στα Ταμεία των ενστόλων (ΤΕΑΠΑΣΑ, Ταμείο Λιμενικών και Μετοχικά Ταμεία Στρατού, Ναυτικού και
Αεροπορίας) προκειμένου να μετατραπούν σε ταμεία ιδιωτικού δικαίου και να αποφύγουν την ένταξή τους στο ενιαίο επικουρικό (ΕΤΕΑ) αφορά και άλλους φορείς που καταβάλλουν επικουρική σύνταξη ή εφάπαξ που σήμερα είναι εκτός ΕΤΕΑ. Πρόκειται για κλάδους και λογαριασμούς που λειτουργούν εντός Οργανισμών του Δημοσίου, όπως ο κλάδος πρόνοιας των υπαλλήλων του ΟΓΑ, του υπουργείου
Εσωτερικών, το ταμείο Αρωγής προσωπικού ΟΤΕ, αλλά και το Ταμείο που χορηγεί εφάπαξ στους υπαλλήλους της Βουλής.
Στην ίδια κατηγορία ανήκουν το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων που καταβάλλει μερίσματα, ο κλάδος πρόνοιας του ταμείου Νομικών, του ΤΣΜΕΔΕ και άλλα μικρότερα Ταμεία που καταβάλουν βοηθήματα σε υπαλλήλους οργανισμών του Δημοσίου (π.χ. το Ταμείο Αλληλοβοήθειας του Εθνικού Τυπογραφείου, κ.ά.).
Συνολικά περίπου 30 τέτοια μικρά Ταμεία που είναι διάσπαρτα στο Δημόσιο θα μπορούν να αποφύγουν τις μεγάλες μειώσεις.
Το παράθυρο, ωστόσο, που ανοίγει με τη δυνατότητα μετατροπής τους σε ταμεία ιδιωτικού δικαίου έχει κρυφές παγίδες καθώς για να αποφύγουν το μεγάλο ψαλίδι θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή αποθεματικά, σταθερά αυξανόμενα έσοδα και οι συνταξιοδοτήσεις να είναι ελάχιστες. Ενώ ακόμη και αν αλλάξουν το δημόσιο χαρακτήρα τους, υποχρεώνονται να εφαρμόσουν τα τέσσερα κριτήρια που θα ισχύσουν από το 2015 για τον υπολογισμό όλων των επικουρικών συντάξεων, όπως αυτά περιγράφονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 42 του νόμου 4052/12!
Η επίμαχη παράγραφος του άρθρου 42 του ν. 4052 -που δεν άλλαξε με το πολυνομοσχέδιο- αναφέρει ότι τα κριτήρια αυτά, που προβλέφθηκαν για να μην υπάρχουν ελλείμματα, έχουν εφαρμογή και στα επικουρικά ταμεία που μετατρέπονται από Δημοσίου σε Ιδιωτικού Δικαίου!
Αυτό σημαίνει ότι από το 2015, είτε πρόκειται για το ΕΤΕΑ είτε για τα Ταμεία των ενστόλων (ακόμη και αν γίνουν ιδιωτικού δικαίου) θα έχει εφαρμογή η ανά τρίμηνο οικονομική τους αξιολόγηση και αν υπάρχουν ελλείμματα τότε θα γίνονται μειώσεις. Ενώ για τον υπολογισμό των συντάξεών τους θα μετρούν οι συνολικά καταβαλλόμενες εισφορές. Η διαφορά είναι ότι με την ένταξή τους στο ΕΤΕΑ οι μειώσεις θα είναι μεγαλύτερες, ενώ με την αυτόνομη πορεία τους μπορεί να είναι μικρότερες.
Η εν λόγω παράγραφος δεν εξαιρεί λοιπόν κανένα Ταμείο, αλλά η διαφορά είναι ότι όσα έχουν επαρκείς πόρους και αποθεματικά θα μπορέσουν να αποφύγουν τις μεγάλες περικοπές. Το κρίσιμο στοίχημα λοιπόν είναι αν διαθέτουν αποθεματικά και έσοδα που να στηρίξουν τις παροχές που πληρώνουν και κυρίως αν τελικά κριθούν βιώσιμα με οικονομική μελέτη της Αναλογιστικής Αρχής που είναι «προαπαιτούμενο» για να μετατραπούν σε επαγγελματικά ταμεία.
Στα Ταμεία των ενστόλων για τα οποία έγινε πολύς θόρυβος και τελικά δόθηκε μια μεταβατική περίοδος ως τον Ιούνιο του 2015 για να συνεχίσουν με τη σημερινή τους μορφή, προβλέφθηκε ως προς την καταβολή του εφάπαξ η «ρήτρα αξιόμαχου», η οποία όμως, όπως ανέφεραν αρμόδια στελέχη του υπουργείου Εργασίας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί στην πράξη, καθώς δεν έχει να κάνει με ένα μετρήσιμο οικονομικό μέγεθος αλλά είναι ποιοτικό στοιχείο που ακόμη και η Αναλογιστική Αρχή στις συσκέψεις που προηγήθηκαν εν όψει κατάθεσης της τελικής τροπολογίας δεν ήξερε τι μπορεί να σημαίνει και πώς μπορεί να εφαρμοστεί.
Η ρήτρα αυτή μπήκε με στόχο να μην γίνουν μεγάλες μειώσεις στα εφάπαξ και θα συνδυαστεί, σύμφωνα με πληροφορίες, με το… ηθικό των υπηρετούντων στα Σώματα Ασφαλείας (Αστυνομία, Λιμενικό, Πυροσβεστική) και τις Ενοπλες Δυνάμεις (Στατός, Ναυτικό, Αεροπορία). Στην πράξη, δηλαδή, ακόμη και με την μετατροπή τους σε ταμεία ιδιωτικού δικαίου, για να μη γίνουν μειώσεις που θα… ρίχνουν το ηθικό και θα πλήττουν το αξιόμαχο των ενστόλων, θα μπαίνει η ρήτρα-λάστιχο και θα μετριάζει τις περικοπές. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή δεν εφευρισκόταν η «ρήτρα αξιόμαχου», υπήρχε ο κίνδυνος μαζικών παραιτήσεων από το στράτευμα!
Παρότι, όμως, η ρήτρα ψηφίστηκε, ουδείς είναι σε θέση να την προσδιορίσει και να την εξειδικεύσει. Μάλιστα, σε μία από τις συσκέψεις που έγιναν το προηγούμενο διάστημα στο υπουργείο Εργασίας και εξετάστηκε η οικονομική κατάσταση των Ταμείων των ενστόλων διαπιστώθηκε ότι η μέση εισφορά που πληρώνουν είναι της τάξης των 50-60 ευρώ μηνιαίως, ενώ το μέσο βοήθημα που λαμβάνουν (μηνιαίο μέρισμα) είναι 90 με 110 ευρώ. Αυτό σημαίνει μια αναπλήρωση άνω του 70%, όταν σε άλλα Ταμεία με ελλείμματα τα μεγέθη είναι αντιστρόφως ανάλογα, δηλαδή οι ασφαλισμένοι πληρώνουν περισσότερα και παίρνουν λιγότερα!
Το μεγάλο ποσοστό αναπλήρωσης είναι η κύρια αιτία που οι εν λόγω φορείς είναι ελλειμματικοί.Σύμφωνα με εκτιμήσεις για να έρθουν σε ισορροπία τα Ταμεία των ενστόλων θα έπρεπε να γίνουν μειώσεις άνω του 35% στο εφάπαξ και άνω του 20% στα μερίσματα, όμως κάτι τέτοιο θα έπληττε το αξιόμαχο των υπηρετούντων αξιωματικών και υπαξιωματικών στις Ενοπλες Δυνάμεις και στα Σώματα Ασφαλείας κι έτσι μπήκε η «ρήτρα αξιόμαχου» για να είναι μικρότερες οι περικοπές.
Στην πράξη λοιπόν αντί να γίνουν μειώσεις της τάξης του 35%, θα επιχειρηθεί να είναι πολύ μικρότερες. Ωστόσο, η περίφημη ρήτρα θα ισχύσει μόνο για τους κλάδους εφάπαξ των ενστόλων, ενώ για τα Μετοχικά τους Ταμεία, όπως και για το Μετοχικό Ταμείο των δημοσίων υπαλλήλων, θα ισχύσει κανονικά η ρήτρα του μηδενικού ελλείμματος που ισχύει για όλα τα άλλα επικουρικά ταμεία, ανεξάρτητα από το αν μετατραπούν σε ιδιωτικού δικαίου. Η πρώτη εφαρμογή της ρήτρας για τα ελλείμματα των Μετοχικών Ταμείων Δημοσίου και ενστόλων θα γίνει μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, αφού προηγηθεί ως το τέλος Οκτωβρίου, η απόφαση του υπουργείου Εργασίας. Και αν δεν μετατραπούν σε επαγγελματικά ταμεία ως τις 30 Ιουνίου του 2015, τότε από 1/7/2015 πάνε υποχρεωτικά στο ΕΤΕΑ.
Νέες αλλαγές από Νοέμβριο
Πέραν αυτών, από τον ερχόμενο Νοέμβριο έρχονται και νέες αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις όλων των Ταμείων. Η μείωση κατά 5,2% που έγινε τον Ιούλιο στις επικουρικές που καταβάλλει το ΕΤΕΑ σε 1,1 εκατ. συνταξιούχους του ΙΚΑ, του Δημοσίου των ΔΕΚΟ και των τραπεζών, είναι η πρώτη δόση εφαρμογής της ρήτρας για το μηδενισμό του ελλείμματος του 2014. Εντός του Οκτωβρίου θα γίνει νέα εκτίμηση του ελλείμματος του ΕΤΕΑ και αν το Ταμείο δεν καταφέρει να μηδενίσει το άνοιγμα των 170 εκατ. ευρώ που έχει υπολογίσει για φέτος στον επίσημο προϋπολογισμό του, τότε θα αποφασιστεί νέα μείωση. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για μια μείωση που δεν θα υπερβαίνει το 3,5%, καθώς με το 5,2% εξοικονομήθηκαν περί τα 90 εκατ. ευρώ από το έλλειμμα των 170 εκατ. ευρώ.
Με τη διάταξη του Πολυνομοσχεδίου -η ψήφιση του οποίου ήταν προαπαιτούμενο από την τρόικα για να επιτρέψει την εκταμίευση της υποδόσης του 1 δισ. ευρώ- μειώσεις έρχονται και στα υψηλά εφάπαξ των υπαλλήλων της Βουλής. Το Ταμείο τους μπαίνει και αυτό στην ίδια κατηγορία με τους υπόλοιπους φορείς πρόνοιας και μόνο αν αποφασίσουν οι υπάλληλοι της Βουλής να το μετατρέψουν σε «ιδιωτικού δικαίου» μπορεί να μετριάσουν τις περικοπές.
Στην πράξη, και σύμφωνα με τη διάταξη, το εφάπαξ των υπαλλήλων της Βουλής θα υπολογιστεί με τον ίδιο τρόπο που υπολογίζεται για τους δημοσίους υπαλλήλους, δηλαδή χωρίς περικοπές για όσους έχουν αποχωρήσει ως τις 30 Αυγούστου του 2013 και περιμένουν το βοήθημα και με μειώσεις για τις αποχωρήσεις από τον Σεπτέμβριο του 2013 και μετά.
Εσωτερικών, το ταμείο Αρωγής προσωπικού ΟΤΕ, αλλά και το Ταμείο που χορηγεί εφάπαξ στους υπαλλήλους της Βουλής.
Στην ίδια κατηγορία ανήκουν το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων που καταβάλλει μερίσματα, ο κλάδος πρόνοιας του ταμείου Νομικών, του ΤΣΜΕΔΕ και άλλα μικρότερα Ταμεία που καταβάλουν βοηθήματα σε υπαλλήλους οργανισμών του Δημοσίου (π.χ. το Ταμείο Αλληλοβοήθειας του Εθνικού Τυπογραφείου, κ.ά.).
Συνολικά περίπου 30 τέτοια μικρά Ταμεία που είναι διάσπαρτα στο Δημόσιο θα μπορούν να αποφύγουν τις μεγάλες μειώσεις.
Το παράθυρο, ωστόσο, που ανοίγει με τη δυνατότητα μετατροπής τους σε ταμεία ιδιωτικού δικαίου έχει κρυφές παγίδες καθώς για να αποφύγουν το μεγάλο ψαλίδι θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή αποθεματικά, σταθερά αυξανόμενα έσοδα και οι συνταξιοδοτήσεις να είναι ελάχιστες. Ενώ ακόμη και αν αλλάξουν το δημόσιο χαρακτήρα τους, υποχρεώνονται να εφαρμόσουν τα τέσσερα κριτήρια που θα ισχύσουν από το 2015 για τον υπολογισμό όλων των επικουρικών συντάξεων, όπως αυτά περιγράφονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 42 του νόμου 4052/12!
Η επίμαχη παράγραφος του άρθρου 42 του ν. 4052 -που δεν άλλαξε με το πολυνομοσχέδιο- αναφέρει ότι τα κριτήρια αυτά, που προβλέφθηκαν για να μην υπάρχουν ελλείμματα, έχουν εφαρμογή και στα επικουρικά ταμεία που μετατρέπονται από Δημοσίου σε Ιδιωτικού Δικαίου!
Αυτό σημαίνει ότι από το 2015, είτε πρόκειται για το ΕΤΕΑ είτε για τα Ταμεία των ενστόλων (ακόμη και αν γίνουν ιδιωτικού δικαίου) θα έχει εφαρμογή η ανά τρίμηνο οικονομική τους αξιολόγηση και αν υπάρχουν ελλείμματα τότε θα γίνονται μειώσεις. Ενώ για τον υπολογισμό των συντάξεών τους θα μετρούν οι συνολικά καταβαλλόμενες εισφορές. Η διαφορά είναι ότι με την ένταξή τους στο ΕΤΕΑ οι μειώσεις θα είναι μεγαλύτερες, ενώ με την αυτόνομη πορεία τους μπορεί να είναι μικρότερες.
Η εν λόγω παράγραφος δεν εξαιρεί λοιπόν κανένα Ταμείο, αλλά η διαφορά είναι ότι όσα έχουν επαρκείς πόρους και αποθεματικά θα μπορέσουν να αποφύγουν τις μεγάλες περικοπές. Το κρίσιμο στοίχημα λοιπόν είναι αν διαθέτουν αποθεματικά και έσοδα που να στηρίξουν τις παροχές που πληρώνουν και κυρίως αν τελικά κριθούν βιώσιμα με οικονομική μελέτη της Αναλογιστικής Αρχής που είναι «προαπαιτούμενο» για να μετατραπούν σε επαγγελματικά ταμεία.
Στα Ταμεία των ενστόλων για τα οποία έγινε πολύς θόρυβος και τελικά δόθηκε μια μεταβατική περίοδος ως τον Ιούνιο του 2015 για να συνεχίσουν με τη σημερινή τους μορφή, προβλέφθηκε ως προς την καταβολή του εφάπαξ η «ρήτρα αξιόμαχου», η οποία όμως, όπως ανέφεραν αρμόδια στελέχη του υπουργείου Εργασίας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί στην πράξη, καθώς δεν έχει να κάνει με ένα μετρήσιμο οικονομικό μέγεθος αλλά είναι ποιοτικό στοιχείο που ακόμη και η Αναλογιστική Αρχή στις συσκέψεις που προηγήθηκαν εν όψει κατάθεσης της τελικής τροπολογίας δεν ήξερε τι μπορεί να σημαίνει και πώς μπορεί να εφαρμοστεί.
Η ρήτρα αυτή μπήκε με στόχο να μην γίνουν μεγάλες μειώσεις στα εφάπαξ και θα συνδυαστεί, σύμφωνα με πληροφορίες, με το… ηθικό των υπηρετούντων στα Σώματα Ασφαλείας (Αστυνομία, Λιμενικό, Πυροσβεστική) και τις Ενοπλες Δυνάμεις (Στατός, Ναυτικό, Αεροπορία). Στην πράξη, δηλαδή, ακόμη και με την μετατροπή τους σε ταμεία ιδιωτικού δικαίου, για να μη γίνουν μειώσεις που θα… ρίχνουν το ηθικό και θα πλήττουν το αξιόμαχο των ενστόλων, θα μπαίνει η ρήτρα-λάστιχο και θα μετριάζει τις περικοπές. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή δεν εφευρισκόταν η «ρήτρα αξιόμαχου», υπήρχε ο κίνδυνος μαζικών παραιτήσεων από το στράτευμα!
Παρότι, όμως, η ρήτρα ψηφίστηκε, ουδείς είναι σε θέση να την προσδιορίσει και να την εξειδικεύσει. Μάλιστα, σε μία από τις συσκέψεις που έγιναν το προηγούμενο διάστημα στο υπουργείο Εργασίας και εξετάστηκε η οικονομική κατάσταση των Ταμείων των ενστόλων διαπιστώθηκε ότι η μέση εισφορά που πληρώνουν είναι της τάξης των 50-60 ευρώ μηνιαίως, ενώ το μέσο βοήθημα που λαμβάνουν (μηνιαίο μέρισμα) είναι 90 με 110 ευρώ. Αυτό σημαίνει μια αναπλήρωση άνω του 70%, όταν σε άλλα Ταμεία με ελλείμματα τα μεγέθη είναι αντιστρόφως ανάλογα, δηλαδή οι ασφαλισμένοι πληρώνουν περισσότερα και παίρνουν λιγότερα!
Το μεγάλο ποσοστό αναπλήρωσης είναι η κύρια αιτία που οι εν λόγω φορείς είναι ελλειμματικοί.Σύμφωνα με εκτιμήσεις για να έρθουν σε ισορροπία τα Ταμεία των ενστόλων θα έπρεπε να γίνουν μειώσεις άνω του 35% στο εφάπαξ και άνω του 20% στα μερίσματα, όμως κάτι τέτοιο θα έπληττε το αξιόμαχο των υπηρετούντων αξιωματικών και υπαξιωματικών στις Ενοπλες Δυνάμεις και στα Σώματα Ασφαλείας κι έτσι μπήκε η «ρήτρα αξιόμαχου» για να είναι μικρότερες οι περικοπές.
Στην πράξη λοιπόν αντί να γίνουν μειώσεις της τάξης του 35%, θα επιχειρηθεί να είναι πολύ μικρότερες. Ωστόσο, η περίφημη ρήτρα θα ισχύσει μόνο για τους κλάδους εφάπαξ των ενστόλων, ενώ για τα Μετοχικά τους Ταμεία, όπως και για το Μετοχικό Ταμείο των δημοσίων υπαλλήλων, θα ισχύσει κανονικά η ρήτρα του μηδενικού ελλείμματος που ισχύει για όλα τα άλλα επικουρικά ταμεία, ανεξάρτητα από το αν μετατραπούν σε ιδιωτικού δικαίου. Η πρώτη εφαρμογή της ρήτρας για τα ελλείμματα των Μετοχικών Ταμείων Δημοσίου και ενστόλων θα γίνει μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, αφού προηγηθεί ως το τέλος Οκτωβρίου, η απόφαση του υπουργείου Εργασίας. Και αν δεν μετατραπούν σε επαγγελματικά ταμεία ως τις 30 Ιουνίου του 2015, τότε από 1/7/2015 πάνε υποχρεωτικά στο ΕΤΕΑ.
Νέες αλλαγές από Νοέμβριο
Πέραν αυτών, από τον ερχόμενο Νοέμβριο έρχονται και νέες αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις όλων των Ταμείων. Η μείωση κατά 5,2% που έγινε τον Ιούλιο στις επικουρικές που καταβάλλει το ΕΤΕΑ σε 1,1 εκατ. συνταξιούχους του ΙΚΑ, του Δημοσίου των ΔΕΚΟ και των τραπεζών, είναι η πρώτη δόση εφαρμογής της ρήτρας για το μηδενισμό του ελλείμματος του 2014. Εντός του Οκτωβρίου θα γίνει νέα εκτίμηση του ελλείμματος του ΕΤΕΑ και αν το Ταμείο δεν καταφέρει να μηδενίσει το άνοιγμα των 170 εκατ. ευρώ που έχει υπολογίσει για φέτος στον επίσημο προϋπολογισμό του, τότε θα αποφασιστεί νέα μείωση. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για μια μείωση που δεν θα υπερβαίνει το 3,5%, καθώς με το 5,2% εξοικονομήθηκαν περί τα 90 εκατ. ευρώ από το έλλειμμα των 170 εκατ. ευρώ.
Με τη διάταξη του Πολυνομοσχεδίου -η ψήφιση του οποίου ήταν προαπαιτούμενο από την τρόικα για να επιτρέψει την εκταμίευση της υποδόσης του 1 δισ. ευρώ- μειώσεις έρχονται και στα υψηλά εφάπαξ των υπαλλήλων της Βουλής. Το Ταμείο τους μπαίνει και αυτό στην ίδια κατηγορία με τους υπόλοιπους φορείς πρόνοιας και μόνο αν αποφασίσουν οι υπάλληλοι της Βουλής να το μετατρέψουν σε «ιδιωτικού δικαίου» μπορεί να μετριάσουν τις περικοπές.
Στην πράξη, και σύμφωνα με τη διάταξη, το εφάπαξ των υπαλλήλων της Βουλής θα υπολογιστεί με τον ίδιο τρόπο που υπολογίζεται για τους δημοσίους υπαλλήλους, δηλαδή χωρίς περικοπές για όσους έχουν αποχωρήσει ως τις 30 Αυγούστου του 2013 και περιμένουν το βοήθημα και με μειώσεις για τις αποχωρήσεις από τον Σεπτέμβριο του 2013 και μετά.
