Με τις διατάξεις του αρθ. 220 του Ν.4281/2014 (ΦΕΚ-220Α) εισάγεται ένα νέο θεσμικό πλαίσιο στην λειτουργία των κλάδων επικουρικής ασφάλισης και Πρόνοιας του ΤΕΑΠΑΣΑ. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου από την 1.1.2015 ο κλάδος της επικουρικής ασφάλισης εντάσσεται υποχρεωτικά στο Ε.Τ.Ε.Α., πλην όμως παρέχεται η δυνητική επιλογή, μετά από
τη σύμφωνη γνώμη των αντιπροσωπευτικότερων συνδικαλιστικών οργανώσεων των ασφαλισμένων, να μετατραπούν οι τομείς της επικουρικής ασφάλισης (ΤΕΑΕΧ-ΤΕΑΥΑΠ-ΤΕΑΥΠΣ) έως την 31-12-2014 σε Ν.Π.Ι.Δ. υποχρεωτικής ασφάλισης (επαγγελματικό ταμείο).
Για τον κλάδο πρόνοιας προβλέπεται ότι από την 1.1.2015, εφαρμόζεται υποχρεωτικά, για όσους υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης μετά την ημερομηνία κατάθεσης του νόμου στην Βουλή ήτοι την 30-7-2014, η τεχνική βάση υπολογισμού του εφάπαξ βοηθήματος με διανεμητικό σύστημα καθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (NDC)(σχετ. υπ’ αριθ. Φ.80000/1093/26/10.2.2014 Υ.Α.), ενώ παραμένει η εποπτεία στην αρμοδιότητα του κ. Υπουργού Δ.Τ.Π.Π. Στον μαθηματικό τύπο εξαγωγής της εφάπαξ παροχής ενσωματώνεται η ρήτρα «αξιόμαχου Σωμάτων». Ωστόσο, παρέχεται η δυνητική επιλογή της μετατροπής των τομέων πρόνοιας (Τ.Π.ΑΣ.- Τ.Π.Υ.Α.Π.- Τ.Π.Υ.Π.Σ.), μετά από σύμφωνη γνώμη των αντιπροσωπευτικότερων συνδικαλιστικών οργανώσεων των ασφαλισμένων, έως την 31-12-2014 σε Ν.Π.Ι.Δ. υποχρεωτικής ασφάλισης (επαγγελματικά ταμεία).
Ε.Τ.Ε.Α.
Το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και έχει έδρα την Αθήνα .Συστάθηκε βάσει του Ν.4052/2012 Κεφ.ΙΑ αρθρ 35-48. Λειτουργεί με ενιαία διοικητική και οικονομική οργάνωση και μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί σε αυτό:
-το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Μισθωτών (ΕΤΕΑΜ),
-οι τομείς του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Ιδιωτικού Τομέα (ΤΕΑΙΤ): Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορικών Καταστημάτων (ΤΕΑΥΕΚ), Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Ναυτικών & Τουριστικών Πρακτορείων (ΤΕΑΥΝΤΠ), Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Χημικών (ΤΕΑΧ), Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Εκπαιδευτικών Ιδιωτικής Γενικής Εκπαίδευσης (ΤΕΑΕΙΓΕ) & Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού εταιρειών Οινοποιίας Ζυθοποιίας & Οινοπνευματοποιίας (ΤΕΑΠΟΖΟ)
-το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ) και οι τομείς αυτού «ΤΕΑΠΟΚΑ» και «ΤΑΔΚΥ»,
-το Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ) ως προς την επικουρική ασφάλιση,
-οι τομείς του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ταμείου Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ) και
-o Κλάδος Ασφάλισης Προσωπικού ΔΕΗ του ΤΑΥΤΕΚΩ ως προς τους κατ επικουρική ασφάλιση ασφαλισμένους του.
Στο ΕΤΕΑ έχουν μεταφερθεί όλα τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των ασφαλισμένων και συνταξιούχων των εντασσόμενων Ταμείων και Κλάδων, ανεξάρτητα από τη χρονική περίοδο ασφάλισής τους. Με το άρθρο 5 του Ν.4225/2013 ορίσθηκε ότι από 1.12.2013 το ποσό της εισφοράς στο ΕΤΕΑ όλων των μισθωτών, ασφαλισμένων πριν και μετά την 1.1.1993, υπολογίζεται σε ποσοστό 3% για τον ασφαλισμένο και σε ποσοστό 3% για τον εργοδότη επί των πάσης φύσεως αποδοχών του εργαζόμενου, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 22 του Ν.2084/1992.
Στην ασφάλιση του ΕΤΕΑ υπάγονται υποχρεωτικά:
1. α) οι νεοπροσλαμβανόμενοι στον ιδιωτικό, δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, στις τράπεζες και τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας μετά την έναρξη λειτουργίας του ΕΤΕΑ, των οποίων τα ταμεία τομείς ή κλάδοι επικουρικής ασφάλισης είναι ενταγμένοι στο ΕΤΕΑ.
β) οι ήδη ασφαλισμένοι των ταμείων – τομέων και κλάδων επικουρικής ασφάλισης που εντάσσονται στο ΕΤΕΑ.
β) οι ήδη ασφαλισμένοι των ταμείων – τομέων και κλάδων επικουρικής ασφάλισης που εντάσσονται στο ΕΤΕΑ.
2. Οι νεοπροσλαμβανόμενοι στον ιδιωτικό, δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, στις τράπεζες και στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, των οποίων τα ταμεία-τομείς ή κλάδοι επικουρικής ασφάλισης δεν εντάσσονται στο ΕΤΕΑ, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση αυτών των ταμείων-τομέων ή κλάδων επικουρικής ασφάλισης.
Το ΕΤΕΑ λειτουργεί για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά από 01.01.2001 µε βάση το διανεμητικό Σύστηµα Προκαθορισμένων Εισφορών µε Νοητή Κεφαλαιοποίηση (NDC).Το χορηγούμενο ποσό της επικουρικής σύνταξης δεν θα είναι σταθερό, καθώς με βάση τη νομοθεσία προβλέπεται «ρήτρα» μηδενικού ελλείμματος. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως κάθε χρόνο μπορούν να αναπροσαρμόζονται οι συντάξεις, ώστε να μην υπάρχουν ελλείμματα στο Ταμείο (Ν.4052/2012).Για τους ασφαλισμένους μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2000,το τελικό ποσό προκύπτει από το άθροισμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης μέχρι το τέλος του 2014, και στο ποσό που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης μετά το 2015.
ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΦΑΠΑΞ ΒΟΘΗΜΑΤΟΣ
Η εξαγωγή οποιοδήποτε συμπεράσματος για την εφαρμογή της τεχνικής βάσης (μαθηματικός τύπος) είναι σχεδόν αδύνατη καθώς όχι μόνον δεν έχει ακόμα ερμηνευτεί και καθοριστεί η ρήτρα «αξιόμαχου Σωμάτων» που ενσωματώνεται στον συντελεστή βιωσιμότητας, αλλά και από το γεγονός ότι σύμφωνα με την ΥΑ Φ.80000/1093/26/12-2-2014 (Β΄313) τα εφάπαξ βοηθήματα που χορηγούνται μετά την 1.1.2014 σε όλους τους ασφαλισμένους των φορέων − τομέων πρόνοιας, θα πρέπει να υπολογίζονται σύμφωνα με την τεχνική βάση. Ερωτηματικό είναι κατά πόσον θα θεωρηθούν ως συσσωρευμένες υποχρεώσεις, και πως θα επηρεαστεί ο συντελεστής βιωσιμότητας όσων αν και συνταξιοδοτήθηκαν δεν έχουν λάβει το εφάπαξ λόγω της μη συμπλήρωσης του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης (30 έτη).
Ν.Π.Ι.Δ. Επαγγελματικά ταμεία
Ο θεσμός των επαγγελματικών ταμείων στην χώρα μαςγια την λειτουργία και την ανάπτυξη της συμπληρωματικής-επαγγελματικής ασφάλισης, εισήχθηκε με τις διατάξεις των άρθρων 7 και 8 του Ν.3029/2002, ως προαιρετική ασφάλιση, προβλέποντας την δημιουργία Ν.Π.Ι.Δ. υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και τον έλεγχο της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής.
Μέχρι σήμερα έχουν μετατραπεί από Ν.Π.Δ.Δ. σε Ν.Π.Ι.Δ. υποχρεωτικής ασφάλισης :
- το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Επικούρησης Ασφαλιστών και Προσωπικού Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων
-το Επαγγελματικό Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Εταιρειών Πετρελαιοειδών, -το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορίου Τροφίμων και
-το Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών.
Προβλέπεται ότι τα ΝΠΙΔ πρέπει να λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα και οι παροχές να μην εξαγοράζονται προ του προβλεπόμενου από το καταστατικό χρόνου για τη συνταξιοδότηση του δικαιούχου (Ν. 4261/2014 ΦΕΚ Α΄ 107/5-5-2014), και τα υπαγόμενα σ’ αυτά πρόσωπα εξαιρούνται από την ασφάλιση του ΕΤΕΑ.
Τα ΝΠΙΔ υποχρεωτικής ασφάλισης διοικούνται από διοικητικό συμβούλιο όπως αυτό αναφέρεται στο καταστατικό ίδρυσης του με συγκεκριμένη θητεία.
Η εποπτεία και ο έλεγχος για τις επενδύσεις των ΝΠΙΔ γίνεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι βάσει του αρθ. 42 του Ν.4052/2012 ορίζεται ξεκάθαρα ότι τόσο για το ΕΤΕΑ όσο και για τα ταμεία, τομείς ή κλάδους επικουρικής ασφάλισης που μετατρέπονται αυτοδίκαια σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) υποχρεωτικής ασφάλισης σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 7 και 8 του Ν.3029/2002 (Α' 160), το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης διαμορφώνεται με βάση:
α) Τα δημογραφικά δεδομένα, τα οποία στηρίζονται σε εγκεκριμένους αναλογιστικούς πίνακες θνησιμότητας.
β) Το πλασματικό ποσοστό επιστροφής που θα εφαρμόζεται στις συνολικά καταβληθείσες εισφορές και το οποίο θα προκύπτει από την ποσοστιαία μεταβολή των συντάξιμων αποδοχών των ασφαλισμένων.
γ) Την επιλογή ή όχι της μεταβίβασης της σύνταξης στα δικαιοδόχα μέλη κατά τη στιγμή της συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου από τον επικουρικό του φορέα.
δ) Τον συντελεστή βιωσιμότητας, ο οποίος θα πρέπει να αναπροσαρμόζει σε ετήσια βάση τις νέες και τις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, μέσω ενός μηχανισμού μειωμένης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, ανάλογα με τις καταβαλλόμενες εισφορές, έτσι ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία ελλειμμάτων στο ταμείο, αποκλείοντας κάθε μεταφορά πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Οφείλουμε ακόμα να επισημάνουμε ότι ερωτηματικά εγείρονται και για την διατύπωση της παρ. 5 του νόμου όπου αποτυπώνεται ότι η εργοδοτική εισφορά στα Ν.Π.Ι.Δ. «παραμένει σταθερή ή μειώνεται» όπως και η διατύπωση «ή άλλων ανταποδοτικών πηγών πέραν των δικών τους πόρων».
Με μια πρώτη εκτίμηση διαφαίνεται ότι η ουσιαστική διαφοροποίηση, αν επιλεχθεί η επαγγελματική ασφάλιση έναντι της λύσης του ΕΤΕΑ είναι ότι κατά τη διαδικασία υπολογισμού της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος θα ληφθούν υπόψη μόνο τα δικά τους ελλείμματα, και όχι τα συνολικά ελλείμματα των ταμείων που συμμετέχουν στο ΕΤΕΑ.
Αθήνα 1 Οκτωβρίου 2014
